Materi UUKK kls X 2017

1. Serat wedhatama pupuh pangkur : Guru wilangan lan guru lagu : 8a, 11i, 8u, 7a, 12u, 8a, 8i Wosing wulangan hlm 11

 2. Cerita cekak - Pangertene crita cekak - Unsur-unsur crita cekak •Tema lan pangertene •Setting lan pangertene •Punjering crita ./ sudut pandang •Alur / plot lan pangertene •Penokohan lan pangertene •Konflik lan pangertene - Nilai-nilai kang ana ing crita cekak Wosing wulangan hlm 24

3. Pawarta - Pangertene pawarta - Unsur-unsur pawarta - Sifating pawarta - Nilai pawarta - Etika nulis pawarta - Teknik nulis pawarta Wosing wulangan hlm 43

4. Rumah adat Jawa JOGLO - Bagian-bagian rumah adat Jawa - Fungsi bagian rumah adat Jawa - Nama-nama omah Joglo Wosing wulangan hlm 55

5. Nulis lan maca aksara Jawa

6. Tembang Sinom - Guru wilangan lan guru lagune - Tegese tembang Sinom saka serat Wedhatama Wosing wulangan hlm 92

7. Wayang - Cerita wayang Bima Bungkus - Cerita wayang Dewa Ruci - Unsur-unsur wayang - Nilai kang kamot ing crita wayang - Satriya lan kasatriyane Wosing wulangan hlm 103

8. Panganan Tradisional - hlm : 122 s/d  128

9. Panatacara - Pangertene panatacara - Perangane teks panatacara - Peranganing kasusastran kang ana ing panatacara : •tembung yogyaswara lan contone •tembung entar lan contone •tembung rura basa •paribasan lan contone •bebasan lan contone •saloka lan contone Wosing wulangan hlm 117

10. Nulis lan maca aksara wilangan

Yogyaswara
Yogya tegese becik, prayoga, pantes, patut, apik. Swara tegese uni, kramane swanten Yogyaswara tegese swara apik, swara kang ngresepake marga becik (kepenak) dirungaokake. Tembung Yogyaswara iku tembung loro kang meh padha pakecapane (lan uga panulise), mung beda wandane wekasan nganggo a lan i, lan ateges lanang-wadon. Tembung Yogyaswara iku ora akeh lan winates, yaiku: 1. Gedhana-gedhini (kedhana-kedhini) 2. Dewa-dewi 3. Bathara-bathari 4. Apsara-apsari 5. Prameswara-prameswari 6. Yaksa-yaksi 7. Pemudha-pemudhi 8. Raseksa-raseksi

Tembung Saroja
Saroja tegese rangkep. Sadpada amripat sinaroja tegese kewan sikil nem amripat rangkep. Maksude: amripat akeh, luwih saka sapasang. Siji-sijine mripat awangun maju nem prasaja (segi enam beraturan). Tembung Saroja tegese tembung rangkep utawa lora kang padha tegse uatawa meh padha tegese dianggo bebarengan. Tuladhane: 1. Tumpang-tindhih 2. Amrik-minging 3. Gagah-prakosa 4. Teguh-sentosa 5. Krama-niti 6. Arum-wangi 7. Mudha-pingging 8. Mudha-punggung 9. Mudha-dama 10. Jugul-mudha 11. Kongas-ngambar 12. Nistha-dama 13. Tata-krama 14. Andhap-asor 15. Kukuh-bakuh 16. Ewuh-pekewuh 17. Godha-rencana

Tembung entar
Entar tegese silihan, lunga, mangkat bablas (saka tembung mentar)
Tembung entar tegese tembung silihan, yaiku tembung kang ora kena ditegesi mung sawantahe wae. Tuladhane : 1. lobok atine 2. dawa tangane 3. jembar segarane 4. lunyu ilate 5. tipis lambene 6. entheng tangane 7. gedhe endhase 8. udan tangis 9. manis eseme 10. mbalang liring (nglirik, ngujiwat)

Bebasan
Bebasan yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan. Kang dipindhakake kaanane utawa sesipatane wong (utawa barang). Wong (barange) uga katut ing sajrone pepindhan iku, nanging kang luwih diwigatekake kaanane. Tuladhane : - Nabok nyilih tangan - Ngubak-ubak banyu bening - Emban cindhe emban siladan - Nututi layangan pedhot - Kegedhen empyak kurang cagak - Ancik-ancik pucuking eri

Saloka
Saloka yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan. Nanging kang dipepindhakake wonge. Mesthi wae watak utawa kaanane ya katut, nanging sing luwih diwigatekake wonge. Tuladhane : - Kebo nusu gudel - Kebo kabotan sungu - Kutuk marani sunduk - Gajah ngidak rapah - Kemladheyan ngajak sempal - Timun wungkuk jaga imbuh